هشدار قرمز برای صنعت زنبورداری کشور / تلفات بالای زنبورهای عسل و ضرورت تشکیل شورای مدیریت بحران

هشدار قرمز برای صنعت زنبورداری کشور / تلفات بالای زنبورهای عسل و ضرورت تشکیل شورای مدیریت بحران

با تلفات شدید موجود و اهمیت زنبورهای عسل در امنیت غذایی ما، جا دارد هر چه سریع‌تر با اعلام هشدار قرمز و وضعیت اضطراری، شورای متمرکز بحران با حضور متولیان دولتی، اتحادیه‌ها و تعاونی‌ها و سازمان‌های مؤثر زنبورداری کشور، نظیر صندوق حمایت از توسعه، انجمن علمی زنبورعسل، موسسه تحقیقات علوم دامی کشور و دیگر نهادها و با دعوت از نمایندگان مجلس و دیگر تصمیم سازان و تصمیم گیران با جلسات کارشناسی یک برنامه اصولی و کاربردی با تعیین شرح وظایف برای همه نهادها تدوین شود تا شاهد کاهش تلفات و بازگشتن به شرایط عادی باشیم. اگر امروز چاره نکنیم، صنعت عظیم زنبورداری که اکنون به مرحله توسعه محصولات جانبی و ترکیبی رسیده و می‌تواند هزاران شغل و ثروت آفرینی برای اقتصاد کشور داشته باشد با خطر رکود و ورشکستگی روبرو خواهد شد.

به گزارش مرجع نیازمندی‌های صنعت زنبورداری ایران، سال گذشته و اوایل امسال برای صنعت زنبورداری ایران و جهان، سالی فاجعه وار و اندوهناک بود. اگر با دیدی عمیق بنگریم واقعاً تلفات و مرگ 40 تا 50 درصدی (در برخی نقاط هم افزون‌تر) زنبورهای عسل و درخطر قرار گرفتن تنوع زیستی گرده‌افشان‌ها یک فاجعه بزرگ است.

اینکه نیمی از جمعیت حشرات سودمندی که بیشترین نقش را در بهبود کیفیت و رشد گیاهان و تولیدات میوه و دانه دارند، از بین رفته باشد، واقعاً فاجعه بزرگی برای امنیت غذایی و صنعت کشاورزی ایران و جهان است.

ولی شوربختانه در کشور ما در حد و اندازه‌ای که باید به این خبر پرداخته نشد و مسئولین و کارشناسان هم به‌اندازه کافی به آسیب‌شناسی و چاره‌اندیشی درباره آن نپرداختند.

عده‌ای این آمار را غیرواقعی و اسباب موج‌سواری رسانه‌های خارجی دانستند و به‌نوعی صورت‌مسئله را پاک کردند. عده‌ای احساس تأسف کردند و دیگران نیز بدون ریشه‌یابی و برنامه‌ریزی برای حل این مشکل به دیگران حواله دادند یا عوامل دیگری را دخیل دانستند.

به گزارش پرتال جامع نیازمندی‌های عسل، جا داشت یک مدیریت بحران جامع و اعلام هشدار قرمز و وضعیت اضطراری اعلام شود. شورای متمرکز بحران تشکیل شود و با نظرات کارشناسی و آسیب‌شناسی دقیق، وضعیت کلنی‌های کشور دقیقاً رصد شده و به‌صورت عملیاتی راه برافزایش تلفات زنبورهای عسل بسته شود و از هم‌اکنون به‌صورت اصولی برای زمستان گذرانی سال بعد برنامه‌ریزی شود، ولی شوربختانه چنین عزم و همتی در دستگاه‌های متولی زنبورداری کشور وجود ندارد.

البته تصمیمات و تمهیداتی بوده، مثلاً مجری طرح توسعه زنبورداری کشور از پیشنهاد اختصاص ۵۸۵۰ میلیارد تومان اعتبار بانکی و تسهیلات با کارمزد ۱۲ درصد برای پیشگیری از اثرات خشک‌سالی سال زراعی جاری بر بخش زنبورداری و حمایت از تولیدکنندگان خبر داده ولی دقیقاً مشخص نیست که این اعتبار کی و چگونه تخصیص می‌یابد و قطعاً برای زیان‌های رسیده کافی نیست، علی‌الخصوص که بازپرداخت و کارمزدی دارد که در این شرایط از عهده زنبوردار برنمی‌آید.

حسین اکبرپور، گفته است: «پیشنهاد این اعتبار حمایتی در قالب سرمایه در گردش و تسهیلات سرمایه ثابت برای زنبورداران طی چند هفته اخیر از سوی معاونت امور تولیدات دامی به دفتر مدیریت بحران وزارتخانه ارائه‌شده است.» ولی زمان اختصاص دقیق آن به زنبورداران مشخص نیست.

متأسفانه درجایی که ما به‌عنوان چهارمین دارنده بالاترین تعداد کلنی زنبورعسل در دنیا، باید حتی در برابر این تلفات برای جهان برنامه داشته باشیم، بازهم شاهد رفتار منفعلانه و سردرگم متولیان زنبورداری هستیم و این خود نشان می‌دهد که هنوز حتی مسئولین امر نیز به اهمیت حیاتی این موجود سودمند برای طبیعت و کره خاکی واقف نیستند و در مقام عمل حاضر نیستند برای حراست از این موجودات اقدام کاربردی و عملیاتی موفقی داشته باشند.

زمانی که پای امنیت غذایی و کاهش تولیدات کشاورزی در میان است باید وزارت جهاد کشاورزی به‌صورت جهادی به میدان آمده و با استفاده از اهرم قانونی و دولتی از سم‌پاشی‌های بی‌رویه و بی‌سامان و استفاده از سموم از رده خارج و فرای کشاورزی حفاظتی که در بسیاری از استان‌ها سبب تلفات بالای زنبورها شده جلوگیری کرده و با خاطیان برخورد شدید قانونی کند.

اتحادیه‌ها و تعاونی‌ها باید مطالبه گری کنند و در برابر بیماری‌هایی که در سال‌های اخیر هزینه‌های زیادی را به زنبورداران تحمیل کرده از سازمان دامپزشکی تسهیلات دارویی ارزان‌قیمت و آموزش‌های مفید و دامپزشکان متخصص زنبور طلب کنند.

سازمان جهاد کشاورزی، نیروی انتظامی، سازمان محیط‌زیست و جنگل‌ها و مراتع نیز باید شدیداً با سوداگران و قاچاقچیانی که اقدام به تخریب و تاراج کلنی‌های طبیعی و زیستگاه‌های زنبورهای وحشی در نقاط مختلف کشور می‌کنند و با سودای غارت عسل‌های وحشی، نظم اکوسیستم و زیستگاه زنبورهای گرده‌افشان را بر هم می‌زنند، قاطعانه برخورد کنند.

به گزارش مرجع نیازمندی‌های صنعت زنبورداری ایران، صداوسیما و رسانه‌ها در میان نه‌تنها در حق زنبورعسل و خدمات او به بشر کم‌کاری می‌کنند، بلکه با عدم اطلاع‌رسانی کافی در خصوص فواید این موجود و اثرات شگفت انگیزش بر تنوع مواد غذایی و صنعت کشاورزی و بدون فرهنگ‌سازی اصولی برای مصرف محصولات زنبورعسل و حراست از این موجود سودمند، یک موجود سلامت‌محور را از چرخه اطلاع‌رسانی حذف کردند. تلفات سنگین این حشره قرآنی در دنیا به تیتر اول رسانه‌ها تبدیل شد ولی در ایران متأسفانه رسانه‌ها توجه چندانی بدان نکردند، چراکه متولیان فرهنگ‌سازی خود از ضرورت فرهنگ‌سازی درباره اثرات گرده‌افشانی و فواید این حشره مفید ناآگاه و کم‌بهره‌اند.

جا دارد هر چه سریع‌تر با تشکیل یک شورای بحران با حضور متولیان دولتی، اتحادیه‌ها و تعاونی‌ها و سازمان‌های مؤثر زنبورداری کشور، نظیر صندوق حمایت از توسعه، انجمن علمی زنبورعسل و موسسه تحقیقات علوم دامی کشور و دیگر نهادها و با دعوت از نمایندگان مجلس و دیگر تصمیم سازان و تصمیم گیران با جلسات کارشناسی یک برنامه اصولی و کاربردی با تعیین شرح وظایف برای همه نهادها تدوین شود تا شاهد کاهش تلفات و بازگشتن به شرایط عادی باشیم.

علت تلفات زنبورها در ایران و جهان مشخص و معمول است و تنها یک برنامه کاربردی برای کنترل این عوامل با تقسیم‌کار و آموزش و نظارت لازم است تا شاهد عبور از این بحران باشیم و اگر چاره نکنیم صنعت عظیم زنبورداری که اکنون به مرحله توسعه محصولات جانبی و ترکیبی رسیده و می‌تواند هزاران شغل و ثروت آفرینی برای اقتصاد کشور داشته باشد با خطر رکود و ورشکستگی روبرو خواهد شد./